(က)ေဆးျမီးတုိမဟုတ္ပါ
(ခ) ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခ်င္း
ဒီမုိကေရစီစံနစ္မွာ ျပည္သူေတြက တင္ေျမွာက္တဲ့ အစုိးရျဖစ္တဲ့အတြက္ လူထုအေပၚ ေလးစားမယ္လုိ႔ ယူဆခ်က္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ္တမ္းလက္ေတြ႔ ဒီမုိရဲမ်ား၊ ဒီမုိစစ္တပ္မ်ား၊ ဒီမုိေထာက္လွမ္းေရးျဖစ္တဲ့ CIA, FBI , MI5 တုိ႔ဟာ သူတုိ႔ျပည္သူေတြကုိ မတရားညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္မွဳေတြလုပ္ေနက်ပါတယ္။ လူအခြင့္အေရးအဖြဲ႔မ်ားဆုိသည္မွာ ဒီမုိအစုိးရမ်ား၏ ျကိဳးဆြဲရုပ္မ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမုိကေရစီအစုိးရမ်ား၏ လူအခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မူမ်ားကုိ တတ္ႏုိင္တေရြ႔ ေရငုံႏွဳတ္ပိတ္ေနက်ပါသည္။ မျဖစ္လုိ႔ ေျပာရရင္ေတာင္ ဟန္ျပေလာက္သာ ေျပာပါတယ္။ ဘယ္တုံးကမွ အင္တုိက္အားတုိက္ လုပ္တာမ်ဳိးမရွိခဲ့ပါ။ ဒီမုိအစုိးရမ်ား ႏွင့္ အာဏာရွင္မ်ားကြာဟခ်က္မွာ အာဏာရွင္မ်ားသည္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္မွဳမ်ားကုိ လုံး၀ ျငင္းဆုိပါသည္။ ဒီမုိအစုိးရမ်ားမွာမွဳ သူတုိ႔ ညွင္းပန္းေနမွဳမ်ားကုိ ၀န္ခံပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ အေျကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေပးကာ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္းကုိ ဆက္လုပ္ပါသည္။ ရလဒ္ကေတာ့ အတူတူသာျဖစ္ပါသည္။
(ဂ) ဆႏၵျပခြင့္
ျမန္မာသံရုံးေတြေရွ႔ ဆႏၵျပခြင့္ေပးလုိ႔ တကယ္ဆႏၵျပခြင့္ရွိတယ္ထင္သလား?
မေျပာပေလာက္တဲ့ လူေလး ၁၀ ေယာက္ေလာက္က ဒီမုိအစုိးရကုိ ဆန္႔က်င္တာခြင့္ျပဳလုိ႔ သေဘာထားျကီးတယ္ သတ္မွတ္ေနက်သလား?
မျဖစ္ေလာက္တဲ့ ေသးေသးမႊားမႊားေလးဆုိရင္ေတာ့ ခြင့္ျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီမုိအစုိးရေတြ ဟာ သူတုိ႔ကုိ ထိခုိက္ေစမယ့္ ျကီးမားတဲ့့ ဆႏၵျပမွဳမ်ဳိးဆုိရင္ေတာ့ အေျကာင္းျပခ်က္ကုိ ဖန္တီးပါတယ္။ ျပီးရင္ေတာ့ အေသကုိ သတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ globalization ကုိ ဆန္႕က်င္ရင္လုံး၀ သည္းခံတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ေတြကမွ မေ၀ဖန္ရဲပါ။ အေမရိကန္ ၊ ကေနဒါ နဲ႔ အီတလီျဖစ္ရပ္ေတြကုိ သက္ေသအျဖစ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။
(ဃ) လြတ္လပ္တဲ့မီဒီယာ
လြတ္လပ္တဲ့မီဒီယာဆုိတာ ဘယ္ဒီမုိအစုိးရမွာမွ မရွိပါဘူး။ ဒီမွာ တစ္ခုေျပာခ်င္တာကာေတာ့ တကမာၻလုံးမွာရွိတဲ့ ဒီမုိမီဒီယာေတြဟာ ႏုိင္ငံကြာေပမယ့္ အာေဘာ္ေတြတူေန က်ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ တေျဖးေျဖးနဲ႔ သေဘာေပါက္လာမွာက တကမာၻလုံးက ဒီမုိမီဒီယာေတြဟာ အေနာက္ဖက္အစုိးရေတြက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ေဘာင္အတြင္းကပဲ ေရးသားလုပ္ကုိင္ေနရတယ္ဆုိတာပါပဲ။ နည္းနည္းေလးေတြးလုိ႔ရေအာင္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ဒီမုိမီဒီယာေတြဟာ ထိမ္းခ်ဳပ္မွဳလုံး၀ မရွိပဲ လြတ္လပ္စြာတင္ျပခြင့္ သာရမယ္ဆုိရင္ 9/11 မွာ ခရီးသည္တင္ေလယဥ္ပ်ံကုိ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး၀န္ျကီးကုိယ္တုိင္ ဗီဒီယုိကင္မရာေတြေရွ႔မွာ ပါးစပ္ကေန သူတုိ႔က ျပစ္ခ်ခဲ့တာျဖစ္တဲ့အေျကာင္း ထုတ္ေဖၚခဲ့ပါတယ္။ ေဆာင္းပါး (မ်က္ျမင္သက္ေသေတြကုိယ္တုိင္ အမွတ္အသားမပါတဲ့ ဂ်က္ေလယာဥ္ပ်ံဟာ ျပစ္ခ်ျပစ္ခဲ့တာျမင္တဲ့အေျကာင္း ေျပာျပခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ ) အေမရိကန္အစုိး၇က ခရီးသည္တင္ေလယာဥ္ပ်ံကုိ ပစ္ခ်တယ္ဆုိတဲ့အေျကာင္း ေခါင္းျကီးပိုင္းကေန ထည့္မယ္ဆုိရင္ သတင္းစာလဲ အေရာင္းသြက္မွာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီသတင္း အေမရိကန္ သတင္းစာေတြမွာ မေဖၚျပခဲ့ပါဘူး။ တျခားတုိင္းျပည္မွာ အေျခစုိက္တဲ့ uk က BBC တုိ႔ ထုိင္းသတင္းစာတုိ႔မွာလည္း မေဖၚျပခဲ့ပါဘူး။ ဒါဆုိရင္ ဒီမုိမီဒီယာေတြဟာ တကယ္လြတ္လပ္သလား စဥ္းစားပါ။
ေျမြကုိက္လုိ႔ေသသြားတဲ့ ေကာင္မေလးအတြက္ေတာ့ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ဆင္းရဲဆုံး ၁၀ ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေျခအေနနဲ႔ျကည့္ရင္ အဲဒီေကာင္မေလးတစ္ေယာက္အတြက္ သိပ္ျပီးကံဆုိးလွတယ္လုိ႔ေတာ့ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ (နအဖ ညံ့ဖ်င္းတာကုိ ကာကြယ္ျခင္းမဟုတ္ပါ။ နအဖ ေတာ္တယ္လုိ႔ ဆုိလုိျခင္းမဟုတ္ပါ။ ဦးသန္းေရႊ အသက္အုိမင္းသည္အထိ အာဏာယူျခင္းကုိလည္းဆန္႔က်င္ပါတယ္) ကမာၻေပၚမွာ အခ်မ္းသာဆုံး အေမရိကန္နဲ႔ ကေနဒါလုိႏုိင္ငံ Emergency ဌာနမွာ ဆရာ၀န္ေစာင့္ေနရင္း ေသသြားတဲ့ အျဖစ္မ်ဳိးနဲ႔ ႏွဳိင္းယွဥ္ရင္ အမ်ားျကီးေတာ္ပါတယ္။ ဒီမုိႏုိင္ငံဆုိတာကေတာ့ သိတဲ့အတုိင္းပဲ ျပႆနာေတြကုိ တင္ျပပါတယ္။ အေရမရ အဖတ္မရ ေဆြးေႏြးက်ပါတယ္။ ဘာမွလဲ ျဖစ္မလာပါဘူး။ ဒီမုိငတုံးေတြကေတာ့ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံဆုိရင္ တာ၀န္ယူမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးထင္ထားက်ပါတယ္။ ဒီမုိႏုိင္ငံေတြမွာ ဘယ္၀န္ျကီးမွလည္း ႏွဳတ္ထြက္ေပးဖုိ႔ မေတာင္းဆုိက်ပါဘူး။ တကယ္လက္ေတြ႔မွာ ဘယ္စံနစ္၊ ဘယ္ႏုိင္ငံမွ တာ၀န္ မယူပါဘူး ဆုိတာ သိထားေစခ်င္ပါတယ္။ ဗီဒီယုိ (၁) ။ ဗီဒီယုိ (၂)
(စ) မီဒီယာေတြကုိ အားကုိးခ်င္း
မီဒီယာေတြကုိ Check and Balance ေနရာမွာ အားကုိးလုိ႔ရတယ္ဆုိျပီး စာအုပ္ျကီးထဲကဟာေတြ လာရြတ္ျပမေနနဲ႔။ လက္ေတြ႔မွာ ဘယ္မီဒီယာမွ ျပည္သူအက်ဳိးျကည့္တာ မဟုတ္ဘူး။ ျကည့္လုိ႔လဲမရပါဘူး။ အရင္းရွင္ ႏုိင္ငံမွာ အားလုံးဟာ ခ်မ္းသာဖုိ႔လုပ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂုဏ္တု ဂုဏ္ျပိဳင္ေတြပဲ လုပ္က်ပါတယ္။ ဘယ္သူမွ ဓနိမုိးေအာက္မွာ သတင္းစာ အယ္ဒီတာ မလုပ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဆုိဖာခုံေပၚမွာပဲ လုပ္ခ်င္က်ပါတယ္။ အဲလုိမ်ဳိးေတြျဖစ္ဖုိ႔က မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္လုိ႔ မရပါဘူး။ ဒီေတာ့ သတင္းလိမ္ေတြ၊ ေျကာ္ျငာသတင္းေတြနဲ႔ ပုိက္ဆံရမယ့္ ႏုိင္ငံေရး progpaganda ေတြကုိ ေရးေပးလာက်ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီမုိမီဒီယာေတြဟာ ဘယ္လုိမွ အားကုိးလုိ႔မရဘူးဆုိတာ သိထားေစခ်င္ပါတယ္။
(ဆ) ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ရင္မခုံပါနဲ႔
အာဏာကုိ ဘယ္သူမဆုိ လုိခ်င္က်ပါတယ္။ ခုံေနရာေလးရဖုိ႔အတြက္ ဘယ္အမတ္ေလာင္းကမွ ရုိးသားစြာ ေရြးေကာက္ပြဲ မ၀င္က်ပါဘူး။ ရုိးသားရင္လည္း မဲရမွာ မဟုတ္ပါ။ အားလုံးက ကလိမ္ကညစ္နည္းေတြ အသုံးျပဳက်ပါတယ္။ အမ်ားဆုံးသုံးတဲ့ နည္းကေတာ့ လူေတြကုိ လိမ္ညာ ကတိက၀တ္ေတြေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မီဒီယာေတြကုိ ပုိက္ဆံေပးသင့္တာေပး၊ လုိအပ္ရင္ ကုိယ္ပုိင္မီဒီယာေထာင္သင့္ရင္ေထာင္ အဲဒီက တဆင့္လူေတြကုိ ထပ္လိမ္ပါတယ္။ (က်ည္တစ္ခ်က္မေဖါက္ပဲ မဲပုံးကေန ကုိလုိနီျဖစ္ေအာင္လုပ္တာေတြ ေနာက္မွတင္ျပပါမယ္။ မယုံမရွိပါနဲ႔ မဲပုံးကေန ႏုိင္ငံကုိ သိမ္းပုိက္တဲ့နည္းကုိ ဒီေန႔မွာ က်င့္သုံးေနပါတယ္။ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ အမ်ားျကီးလည္းရွိေနပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း အေနာက္ဖက္က ဒီမုိကေရစီရေအာင္ ပုိက္ဆံကုန္ခံျပီး လုပ္ေပးေနတယ္ဆုိတာ ကြ်န္ျပဳဖုိ႔အတြက္သာျဖစ္တယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္လာပါလိမ့္မယ္)။ အမတ္ေတြဟာ သူတုိ႔လုိခ်င္တဲ့ ေနရာလဲရတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြဆီကေန တရား၀င္ လဒ္ေငြေတြကုိ လက္ခံျပီး လုပ္ငန္းရွင္ေတြ လုိခ်င္တဲ့ ဥပေဒ စည္းကမ္းေတြကုိ တင္သြင္းတာေတြ၊ ေထာက္ခံတာေတြလုပ္က်ပါတယ္။ ျပည္သူ႔အက်ဳိးအတြက္ဘာမွ မလုပ္ပါ။ ဒါေျကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲဆုိတာ ေျပာသေလာက္ အက်ဳိးမရွိလွပါဘူး။
ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ တင္ျပခ်င္တာကေတာ့ ဒီမုိကေရစီစံနစ္ကုိ က်င့္သုံးတာကေတာ့ က်င့္သုံးပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီမုိကေရစီစံနစ္ရဲ့ ဆုိးက်ဳိးေတြနဲ႔ အားနည္းခ်က္ေတြကုိ သိထားသင့္ပါတယ္။ ထုိ႔အတူပဲ နီးစပ္ရာသူေတြကုိလဲ သိေအာင္ ေျပာျပထားသင့္ပါတယ္။ အလကားေနရင္း ဒီမုိကေရစီျကီးကုိ ခ်ီးမြမ္းေနတာထက္ လက္ေတြ႔က်တဲ့ အျမင္ေတြရွိမွ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ဟာ အနာဂါတ္ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ျကီးကုိ ေအးခ်မ္းတဲ့ သာယာတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ေအာင္ လုိသလုိ ျပဳျပင္ တည္ေဆာင္ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေတာသားႏွစ္ေယာက္အေနနဲ႔လည္း လက္ေတြ႔က်တဲ့ အျကံေပးမွဳတခ်ဳိ႔ကုိ လုပ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပါယ္မရွိတဲ့ လွပတဲ့ ဒီမုိကေရစီအိပ္မက္ျကီးမက္ေနတာေတြနဲ႔ အေရမရအဖတ္မရ အတင္းေျပာတဲ့ အက်င့္ဆုိးေတြေဖ်ာက္သင့္ျပီထင္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔မက်ဘူးလားဗ်ာ?
ျမန္မာျပည္ကုိ သိပ္ခ်စ္တဲ့
ေတာသားႏွစ္ေယာက္